آیا تعطیلات رسمی بین روزهای مرخصی جزو مرخصی حساب می‌شود؟ پاسخ کامل طبق قانون کار

آیا تعطیلات رسمی بین روزهای مرخصی جزو مرخصی حساب می‌شود؟ پاسخ کامل طبق قانون کار

یکی از سوالات پرتکراری که هم کارفرمایان و هم کارکنان در زمان برنامه‌ریزی برای مرخصی با آن مواجه می‌شوند این است که آیا تعطیلات رسمی بین روزهای مرخصی، جزو مرخصی محاسبه می‌شوند یا خیر؟ به‌عنوان مثال، اگر کارگری روز شنبه و دوشنبه مرخصی بگیرد و روز یک‌شنبه، یک تعطیل رسمی مانند عید نوروز یا تاسوعا باشد، آیا آن روز نیز از سهم مرخصی استحقاقی او کسر می‌شود؟

این موضوع در ظاهر ساده به نظر می‌رسد، اما در عمل می‌تواند بر محاسبه دقیق مانده مرخصی سالانه تأثیرگذار باشد. اگر پاسخ این سوال به‌درستی روشن نباشد، ممکن است در پایان سال هنگام محاسبه مانده مرخصی یا بازخرید آن، بین کارگر و کارفرما اختلاف پیش آید. به همین دلیل در این مقاله از وبسایت وحید حاجی زاده مشاور قانون کار، با استناد به مواد قانونی مرتبط در قانون کار ایران و تحلیل دقیق وضعیت‌های مختلف، به این پرسش پاسخ می‌دهیم و نکات کلیدی درباره نحوه محاسبه مرخصی در حضور تعطیلات رسمی را ارائه می‌کنیم.

قانون کار درباره مرخصی و تعطیلات رسمی چه می‌گوید؟

برای پاسخ دقیق به این پرسش، باید ابتدا به مواد ۶۲ و ۶۴ قانون کار جمهوری اسلامی ایران رجوع کنیم.

طبق ماده ۶۲ قانون کار:

«روز جمعه، روز تعطیل هفتگی کارگران با استفاده از مزد می‌باشد. سایر تعطیلات رسمی کشور نیز برای کارگران تعطیل رسمی محسوب می‌گردد.»

و بر اساس ماده ۶۴ قانون کار:

«مرخصی استحقاقی سالانه کارگران با استفاده از مزد، ۲۶ روز کاری است و تعطیلات رسمی و جمعه‌ها جزء این مرخصی محسوب نمی‌شود.»

به بیان ساده‌تر، در قانون کار تصریح شده است که روزهای تعطیل رسمی نباید از مرخصی سالانه کارگر کسر شود. بنابراین اگر یک روز تعطیلی رسمی در میانه‌ی دو روز مرخصی قرار گیرد، آن روز نباید در سیستم به‌عنوان یک روز مرخصی ثبت شود و کارفرما نیز مجاز نیست آن را از سهم مرخصی استحقاقی کارگر کم کند.

مثال کاربردی برای درک بهتر موضوع

برای اینکه موضوع ملموس‌تر شود، فرض کنید:

کارگر، روز شنبه ۲۵ اسفند و دوشنبه ۲۷ اسفند را به مرخصی می‌رود. روز یک‌شنبه ۲۶ اسفند نیز طبق تقویم رسمی کشور، تعطیل رسمی (مثلاً ولادت امام زمان) است.

سوال اینجاست: آیا این تعطیلی رسمی نیز به‌دلیل قرار گرفتن بین دو مرخصی، از سهم مرخصی سالانه کارگر کسر می‌شود؟

پاسخ قانونی این است که خیر، چنین روزی نباید جزو مرخصی محسوب شود. حتی اگر مرخصی‌ها متوالی باشند، باز هم تعطیلی رسمی، در زمره مرخصی قرار نمی‌گیرد.

همچنین بخوانید: راهنمای جامع محاسبه مانده مرخصی و شرایط بازخرید آن

نقش سیستم‌های حضور و غیاب در خطای رایج

در بسیاری از شرکت‌ها، مخصوصاً سازمان‌هایی که از نرم‌افزارهای حضور و غیاب نیمه‌اتوماتیک استفاده می‌کنند، مشاهده شده که اگر کارگر دو روز مرخصی در دو سمت یک تعطیل رسمی داشته باشد، سیستم به اشتباه آن تعطیل رسمی را نیز به‌عنوان مرخصی ثبت می‌کند.

این اتفاق می‌تواند منجر به کسر غیرقانونی از مرخصی کارگر شود و اگر کارگر در پایان سال درخواست بازخرید مانده مرخصی کند، محاسبه دچار اشکال می‌شود.

توصیه مهم: حتماً کارفرمایان تنظیمات نرم‌افزارهای خود را بازبینی کنند تا تعطیلات رسمی به‌طور خودکار در لیست مرخصی قرار نگیرند. همچنین کارشناسان منابع انسانی باید دقت کنند که میان دو مرخصی، روز تعطیل رسمی به اشتباه مرخصی ثبت نشود.

آیا نوع قرارداد کارگر (ساعتی، پاره‌وقت یا تمام‌وقت) در این موضوع تأثیر دارد؟

یکی از سوالاتی که در عمل پیش می‌آید این است که آیا این قاعده در مورد همه انواع قراردادها صدق می‌کند؟ پاسخ این است که بله، در اصل موضوع تفاوتی ایجاد نمی‌شود. یعنی چه کارگر شما قرارداد دائم داشته باشد، چه قرارداد موقت یا حتی ساعتی، روزهای تعطیل رسمی طبق قانون کار از مرخصی او کسر نمی‌شود.

مگر در حالتی خاص که در قرارداد کار یا آیین‌نامه داخلی شرکت، بندی در خصوص محاسبه مرخصی برای کارگران پاره‌وقت درج شده باشد که خلاف قانون نباشد. اما در حالت کلی و عرف کار، تعطیلات رسمی جزو مرخصی نیستند.

استثناءهایی که باید مراقب آن‌ها باشید

در برخی شرکت‌ها یا نهادها که با نظام کار شیفتی یا شب‌کاری فعالیت می‌کنند، کارگران در روزهای تعطیل نیز موظف به حضور در محل کار هستند. در چنین حالتی، اگر کارگری در تعطیل رسمی غیبت کند و آن روز را مرخصی بگیرد، دیگر نمی‌توان از قاعده عمومی استفاده کرد.

در واقع، اگر روز تعطیل برای یک کارگر طبق برنامه کاری‌اش روز کاری محسوب شود و او در آن روز مرخصی بگیرد، طبیعتاً آن روز جزو مرخصی او حساب می‌شود. اما این موضوع با قاعده کلی مقاله فرق دارد و باید طبق جدول شیفت‌بندی هر کارگاه بررسی شود.

جمع بندی

بر اساس قانون کار و تفسیر صحیح از مواد قانونی، پاسخ سوال اصلی این مقاله به‌صورت شفاف چنین است:

تعطیلات رسمی که میان دو روز مرخصی قرار می‌گیرند، از مرخصی سالانه کارگر کسر نمی‌شوند. این موضوع در تمام قراردادهای کارگر (اعم از دائم، موقت، ساعتی یا پاره‌وقت) صدق می‌کند و کارفرما حق ندارد چنین روزهایی را به‌عنوان مرخصی تلقی کند.

بنابراین، چه از نگاه حقوقی و چه از نظر اخلاق حرفه‌ای، لازم است کارفرمایان و مدیران منابع انسانی با دقت بیشتر و با بهره‌گیری از سیستم‌های حضور و غیاب دقیق، مانده مرخصی سالانه کارکنان را محاسبه کنند و در پایان سال، از بروز اختلافات احتمالی جلوگیری نمایند.

سوالات متداول درباره محاسبه تعطیلات رسمی بین مرخصی‌ها

❓ آیا اگر بین دو روز مرخصی، جمعه قرار بگیرد، آن روز از مرخصی کم می‌شود؟

خیر. طبق ماده ۶۴ قانون کار، روز جمعه به‌عنوان تعطیل هفتگی محسوب می‌شود و جزو مرخصی نیست. حتی اگر بین دو روز مرخصی قرار گیرد، جمعه از سهم مرخصی سالانه کارگر کسر نخواهد شد.

❓ اگر کارگر در تعطیلات رسمی مرخصی بگیرد، آن روز جزو مرخصی حساب می‌شود؟

در حالت عادی، تعطیلات رسمی به خودی خود مرخصی محسوب نمی‌شوند. اما اگر کارگری در یک تعطیل رسمی، طبق جدول شیفت خود موظف به کار باشد و درخواست مرخصی دهد، آن روز به‌عنوان مرخصی ثبت خواهد شد.

❓ آیا کارفرما می‌تواند تعطیلات رسمی بین مرخصی‌ها را مرخصی حساب کند؟

خیر. بر اساس قانون کار، تعطیلات رسمی نباید جزو مرخصی استحقاقی کارگر محسوب شوند. اگر این اتفاق بیفتد، کارگر می‌تواند به اداره تعاون، کار و رفاه اجتماعی شکایت کند.

❓ در نرم‌افزار حضور و غیاب، چرا گاهی تعطیلات رسمی بین مرخصی‌ها نیز به‌عنوان مرخصی ثبت می‌شود؟

این مشکل معمولاً ناشی از تنظیمات اشتباه در نرم‌افزار حضور و غیاب یا نبود دانش حقوقی کافی در اپراتور سیستم است. توصیه می‌شود کارشناسان منابع انسانی این موضوع را بررسی و اصلاح کنند.

❓آیا بین روزهای مرخصی استعلاجی هم تعطیلات رسمی از مرخصی کم می‌شود؟

خیر. مرخصی استعلاجی از سهم مرخصی استحقاقی جداست و همان قواعد نیز در آن جاری است. یعنی اگر میان دو روز مرخصی استعلاجی، تعطیل رسمی قرار گیرد، آن روز نیز از هیچ سهم مرخصی کسر نمی‌شود.